O fotografii w podczerwieni

2006-12-04, ostatnia aktualizacja 2006-12-04 18:06
Liczba czytelników: 30924         Komentarzy : 34

Autor : iceman (23487)

...O FOTOGRAFII W PODCZERWIENI...

Od dawna czułem potrzebę napisania artykułu o fotografii w podczerwieni. Złożyło się na to wiele powodów. Najważniejszym chyba jest fakt, iż sam się taką fotografią zajmuję. Druga sprawa, niemniej ważna, że wielu ludzi o tej dziedzinie fotografii nawet nie słyszało. Wielu osobom na pewno nie muszę tłumaczyć tajników tej dziedziny fotografii, ale z tego co obserwuję dla równie dużej grupy temat ten jest okryty zasłoną tajemnicy. Chciałbym, aby to się zmieniło, choćby w niewielkim stopniu. Wielu o tej technice nie słyszało, ale część z nich (oczywiście nie wszyscy) jest od razu do niej uprzedzona z przyczyn dla mnie dziwnych. Mam nadzieję, że uda mi się te informacje przystępnie przekazać i tym samym pozwolić wam w bardziej świadomy sposób spojrzeć w tę stronę fotografii. Napiszę o swoich doświadczeniach. Ludzie zarzucają mi, że ta fotografia jest nierealna, udziwniona, że "nie ma takich kolorów", że nie zobaczymy tego gołym okiem. To ich odstrasza. Wytwarza się bariera dla wielu nie do przejścia. A ja się w takim razie pytam, czy fotografia w czerni i bieli jest bardziej realna? Spróbujcie znaleźć człowieka, który widzi "na czarno i biało". Nie ma takiego. Tak samo tego świata nie widzimy takim, jak jest na zdjęciu w czerni i bieli. Nie chcę deprecjonować żadnej dziedziny fotografii, lecz jedynie pokazać pewien paradoks. Wpływ na to miała historia. To, że fotografia b&w istniała od zawsze, a 'podczerwień' jest stosunkowo (w porównaniu do b&w) nowym wynalazkiem. Do tego raczej mało dostępnym i spopularyzowanym. Wydaje mi się, że z tego wynikają pewne uprzedzenia i niechęć.

Jest też pewna grupa osób, która zupełnie nieświadoma uważa te zdjęcia za wybitne same przez się. Nie ważne co jest na zdjęciu, w jakim kadrze, w jakiej tonacji, koncepcji, ale że jest to podczerwień, powoduje same "ochy i achy"... Wiele osób pisze "jaka piękna zima!" (nie czynię tutaj uwag personalnych, nie to było moim celem) bardzo wymownie podkreślając to, że podoba im się efekt, ale nie bardzo wiedzą co i dlaczego. Oczywiście można tak działać - "podoba mi się efekt końcowy i nie interesuje mnie jak to było robione", ale moim zdaniem taka postawa powoduje już nawet nie stagnację, ale regres. To również chciałbym zmienić, pokazać, że można inaczej.

Chciałbym też zaznaczyć, że tekst ten nie ma na celu obrony fotografii w podczerwieni ale jedynie ukazanie faktów, postawienia pewnych pytań do przemyślenia i pozostawienia wolnej drogi do wyciągania wniosków, do wyrobienia sobie własnego zdania w tym temacie. Również nie jest celem ukazanie jakże trudną dziedziną fotografii jest podczerwień. Jest równie trudna jak inne działy, lub dla innych: równie łatwa ;-).

TROCHĘ TEORII

Warto zacząć od teorii. Jak wiemy światłem nazywa się fale elektromagnetyczne o długości od 10nm do 1mm. Są one podzielone na trzy zakresy: ultrafiolet (10nm-380nm), światło widzialne (380nm-700nm; trzeba zaznaczyć, że światło widzialne, to światło na które reaguje siatkówka oka, dlatego dla każdego człowieka ten zakres może się różnić i wynosić czasem nawet od 380nm do 780nm) oraz podczerwień (780nm do 400µm).

Fotografia w podczerwieni korzysta z trzech zjawisk:
- Pierwszym z nich jest zjawisko pochłaniania promieniowania podczerwonego przez przedmioty w zależności od ich właściwości. Niektóre przedmioty pochłaniają to niewidzialne promieniowanie, choć w świetle widzialnym mogą się niczym nie różnić.

- Drugim z nich jest zjawisko odbijania promieni podczerwonych również zależne od właściwości danego przedmiotu bądź substancji. Warto w tym miejscu poruszyć temat fotografowanej w podczerwieni roślinności. Możemy tutaj właśnie zaobserwować to zjawisko. Chlorofil obecny w liściach i igłach roślin intensywnie odbija pochodzące ze Słońca promieniowanie podczerwone. Z tego powodu roślinność na zdjęciach wychodzi bardzo jasno (czasami czysta biel), ale w sposób zróżnicowany - w zależności od gatunków. Mamy tutaj do czynienia z efektem Wooda. Chlorofil pochłania prawie wszystkie składowe widma światła widzialnego, odbija natomiast - co łatwo wywnioskować - zieloną, dlatego rośliny które na ogół oglądamy są zielone. Promienie o długości fali przekraczającej 680nm (przypominam: ciemna czerwień i podczerwień) po przeniknięciu przez chlorofil są odbijane od warstwy gąbczastej (głębszej) i docierają potem przez filtr czerwony do naszego aparatu. Tę zależność wykorzystuje się na przykład do rozróżniania poszczególnych gatunków drzewostanu na zdjęciach lotniczych.

- Trzecim zjawiskiem jest emisja promieni podczerwonych przez niektóre przedmioty. W nocy, po uprzedniej całodziennej operacji Słońca następuje wypromieniowanie energii cieplnej zgromadzonej w obiektach będących na powierzchni ziemi. W zależności od przewodnictwa cieplnego nagrzanych przedmiotów można je potem rozpoznać na zdjęciach wykonywanych w zupełnej ciemności.

To są tylko niektóre z zastosowań tej fotografii. Warto jeszcze wymienić choćby zastosowanie w fotografii lotniczej. Fotografując w podczerwieni nie zarejestrujemy zamglenia narastającego wraz z odległością (efekt perspektywy powietrznej). Nie zostaje zarejestrowana mgiełka, która powstaje w wyniku rozproszenia w atmosferze fali o długości odpowiadającej niebieskiej składowej widma. Promienie niebieskie zostaną zatrzymane przez filtr czerwony.

cd. na następnej stronie...