| |  | |
 Czytelnia M jak Manual2007-01-26, ostatnia aktualizacja 2007-01-26 10:37
Liczba czytelników: 23159 Komentarzy : 45 Autor : Rex_XIIIOkreślenie prawidłowego czasu "na oko" nie jest sztuką prostą i wymaga już bardzo dużego doświadczenia, a nawet zaawansowanym fotografom zdarza się popełnić błąd i niedoświetlic, lub prześwietlić nieco kliszę/matryce. Dlatego z pomocą przychodzą wszelkiego rodzaju światłomierze, wbudowane, lub zewnętrzne. W przypadku standardowych "małpek", czyli cyfrowych aparatów kompaktowych pomiar światła jest wbudowany i można obserwować go na ekranie LCD aparatu, gdyż widać tam od razu przybliżony obraz wyniku finalnego.
W przypadku cyfrowych, lub analogowych lustrzanek mamy różnego rodzaju wskaźniki, pokazujące, czy czas jest prawidłowy. Zdarza się również, że światłomierz w aparacie niedoświetla, lub prześwietla zdjęcia, wtedy należy skorzystać z korekcji ekspozycji, która określana jest w stopniach EV np -1 EV spowoduje, że aparat będzie ustawiał krótszą ekspozycje o 1 EV, analogicznie +2 EV spowoduje naświetlanie o 2 stopnie dłuższe.
Pomiar światła w większości aparatów odbywa się na różne sposoby, które użytkownik może okreśłić, w skrócie najpopularniejsze:
Matrycowy pomiar światła (Matrix metering) polega na zmierzeniu światła w wielu punktach kadru na raz, po czym uśrednia światło odczytane w tych punktach i podaje czas ekspozycji dostosowany do tego uśrednionego światła.
Najpopularniejszy i zarazem najczęściej używany pomiar przydatny przy normalnych kadrach, o dość mało zróżnicowanej jasności.
Centralnie ważony pomiar światła (Center-weighted metering) polega na zmierzeniu światła w centrum kadru o dość dużym promieniu np okrąg zajmujący 30% w środku kadru. Uśrednia on światło z tego rejonu i podaje pomiar.
Przydatne do normalnych scen o małym zróżnicowaniu jasności na większości kadru.
Punktowy pomiar światła (Spot metering) polega na zmierzeniu światła w danym punkcie kadru (niewielkim np 1%, 3%) i zignorowaniu reszty kadru. Podaje informacje o świetle wyłącznie z tego punktu. Bardzo przydatne przy scenach ze zróżnicowaną jasnością, np ciemny przedmiot na jasnym tle, zmierzenie światłą na przedmiot spowoduje, że naświetlenie będzie prawidłowe dla tego przedmiotu, a nie dla jasnego tła [które w tym wypadku może wyjść przepalone, jeśli różnica jest znaczna].
Punkt 2: Przysłona
(Otwór względny obiektywu)
Przysłona to obok ekspozycji bardzo istotna sprawa. Znajduje się ona w obiektywie i służy do zmiejszenia otworu, przez który wpada światło na materiał światłoczuły (matryce, lub klisze). Jak pisałem wcześniej stosuje się ją między innymi do korekcji naświetlenia (im mniejszy otwór tym zdjęcie będzie ciemniejsze), lecz nie to jest jej najważniejszą cechą. Oznaczana jest ona za pomocą literki F (np. F2.8), lub dzielnika (np.1:2.8).
Każdy obiektyw ma różne wartości przysłony, a minimalne możliwe dla danego obiektywu można przeczytać na samym przodzie obiektywu, określa ona jego "jasnośc". Przy obiektywach zmiennoogniskowych (z zoomem) podane są jej wartości minimalne[największy otwór] dla najmniejszej ogniskowej, oraz największej (otwór przysłony zmienia się wraz z ogniskową, wyjątkiem są obiektywy ze "stałym światłem").
Regulacja przysłoną przydaje się, kiedy ustawienie minimalnego ISO i maksymalnej ekspozycji nadal daje zbyt jasne zdjęcia, przekręcenie przysłony do mniejszego otworu powinno pomóc. W praktyce jednak wykorzystuje się ją do uzyskiwania efektu głębi ostrości. Głębia ostrości to obszar na zdjęciu, w którym mieści się akceptowalna ostrość, a poza którym obraz jest nieostry. Efekt ten wykorzystywany jest do podkreślenia jakiejś osoby, lub rzeczy na zdjęciu. Np w portrecie, kiedy w głębi ostrości mieści się tylko osoba fotografowana jest ona wyeksponowana, a naszej uwagi nie odciągają inne rzeczy, które być może znajdują się w tle, ale zatonęły w nieostrości i są niezauważalne.
Maksymalny otwór przysłony (czyli najmniejsza cyferka) powoduje powstanie najmniejszej głębi ostrości (obszar ostry jest najmniejszy), i im mniejszy jest otwór (większa cyferka) tym obszar ostrości będzie się powiększał, aż obejmie cały kadr. Regulacja przysłony do F2 powoduje już bardzo mały obszar ostrości, a przymknięcie przysłony do F16 powoduje już ostry obraz na znaczej części, lub nawet pełnym kadrze. Im bliżej znajduje się fotografowany obiekt, tym głębia będzie bardziej zauważalna i aby objąć większy jej obszar będzie wymagany mniejszy otwór przysłony. Podobnie rzecz ma się przy większej ogniskowej (większym zoomie). Zasada jest taka, że im większy "zoom" tym głębia mniejsza.
 Ustawienie przysłony na F2.0 pozwoliło mi na wyeksponowanie tylko jednego obiektu, z dwóch znajdujących się w kadrze. Drugi obiektyw stojący z tyłu "zatonął" poza głębią ostrości i nie przykuwa uwagi.  Po przymknięciu przysłony do F16 drugi obiektyw jak i tło stają się ostre. W tym wypadku powoduje to ogólny bałagan i nie wiadomo na czym się skupić.  Duża ogniskowa (zoom) i fotografowanie z bliska dodatkowo zmniejsza głębie ostrości.
Niestety w kompaktowych aparatach cyfrowych przysłona nie działa tak jak powinna, jeśli chodzi o głębie ostrości. Spowodowane jest to tym, że obiektywy, oraz matryca w tego typu aparatach są bardzo małe, wtedy należy ratować się większą ogniskową, gdzie efekt ten będzie już bardziej zauważalny. Lepiej sprawa ma się w hybrydach czyli apratach kompaktowych wzorowanych na lustrzanki (np wszelkie minolty z serii Z, Sony R1 i.t.p), jednak tutaj też przysłona ma dość ograniczony wpływ na GO.
Jako ciekawostkę napiszę jeszcze, że olbrzymie wartości przysłony pogorszają jakość zdjęć - obiektyw również ograniczony jest swoją rozdzielczością i przy przysłonach rzędu F40, czy F80 otwór jest na tyle mały, że obraz padający na materiał światłoczuły ma mniejszą rozdzielczość. Każdy obiektyw również ma swój punkt krytyczny, czyli takie ustawienie przysłony na którym zdjęcia wychodzą najostrzej, przeważnie punkt ten znajduje się gdzieś pomiędzy F8, a F16, lecz czasem również F5.6, lub wyższe od F16.
ciąg dalszy na następnej stronie...Mam mały dylemat co to jest ekspozycja? Całe życie uczono mnie że ekspozycja to stosunek czasu wyzwolenia migawki do wielkości otworu przesłony, a także czułości materiału światłoczułego. Skomplikowany ten artykuł. Zainteresowanych procesem naświetlania zachęcam do przeczytania "Podstaw teori naświetlania" John Shaw. Tam nie opowiada się bajek. |  |
Świetny artykuł, sama się przekonałam, że manual jest o wiele lepszy niż automat a nawet półautomat czyli ustawienie przesłony a migawkę aparat dobiera sam przeważnie zdjęcia są bardzo jasne wtedy daję ciemniejszą ekspozycję bo czasami robale są bardzo ruchliwe i nie ma czasu na ustawienia ręczne. Pozdrawiam | |
Hmmm. Po tytule artykułu "M jak manual" wynikać by mogło, że czytelnik dowie się w jakich sytuacjach uzywać tego trybu. Chwała autorowi za wysiłek napisania tego artykułu (encyklopedycznego tylko niestety) ale pozostaje mi tylko eksperymentowanie. Bardzo szkoda, że autor nie podzielił się swoimi doświadczeniami w jakich sytuacjach używać najlepiej tego trybu biorąc pod uwagę fakt, że we współczesnych aparatach robi to za nas automatyka aparatu a funkcja bracketingu wyręczy nas bez problemu. Moim zdaniem, ten program dzisiaj jest tylko dla prawdziwych profesjonalistów, szczególnie tych którzy pracują w studio i uzywają kilku lamp bądz jeżeli ktoś chce osiągnąc jakieś specjalne efekty. | |
Dzięki ogromne!!!
Jestem dopiero na etapie kupowania aparatu i początku zabawy z fotografią, ale nigdzie nie znalazłam tak pięknego wytłumaczenia różnych szczegółów, których nie pojmowałam. Jedyne, co znajdowałam, to nabijanie się z lam, które pytają, co to jest przesłona... Każdy fotograf kiedyś ZACZYNAŁ się w to bawić i też nic o tym nie wiedział, to po co się teraz nabijać? Zapomniał wół jak dziecięciem był...
Mam nadzieję, że jak się trochę poduczę, to zrobię kilka zdjęć, które będzie można pokazać bez wstydu i poprosić o ocenę na tym forum :)
Pozdrawiam wszystkich!!!
Canthi | |
wielkie dzieki za wspaniały artkuł,napewno bedzie pomagał takim laikom jak Ja,pozdrawiam | |
bardzo dobry artykuł. Przyda się wielu osobom | |
oj naga i Tu Cie zawialo ? Choc tym razem to co piszesz to przynajmniej prawda, z tym ze zalezy to jeszcze od tego, czy obiekt sie porusza. Mozna utrzymac dluzsze czasy, ale stosowanie sie do tej reguly jest gwarantem ostrego obrazu (choc czasem i taki czas mozna poruszyc ) Znajac taka zasade mozna ja swiadomie lamac, jesli potrafi sie dluzszy czas ustabilizowac. | |
regułą co do focenia z ręki bez poruszenia jest użycie czasu będącego +- odwrotnością używanej ogniskowej (lub krótszego), ale tak naprawdę nie ma w fotografii reguł (znam takich, co utrzymywali i sekundowe czasy)
ta odwieczna 1/30 wzięła się może od standardu czyli 50 mm?? | |
Większość nic z tego nie zrozumie. Nie od dziś wiadomo, że możliwości techniczne komputerów, aparatów fotograficznych, dawno przekroczyły możliwości percepcyjne ponad 80 % społeczeństwa. Filozofowie już ponad 2 tys lat temu określili możliwości percepcji ludzi. O dziwo praktycznie nic się nie zmieniło w kwestii odsetka umiejących i nie. I właśnie stąd tyle problemów ze śmiesznie prostymi zagadnieniami technicznymi.
Dobrze jednak, że takie teksty powstają. Jeśli pomogą choć jednej osobie, to już będzie coś. | |
tekst ten powinien być dołączany dla klienta przy kupnie aparatu | |
bardzo dobre podsumowanie tego, co każdy powinien wiedzieć :)
pozdrawiam | |
Adriano, dziekuje za mile slowa, odnosnie ISO odpisalem Ci juz na priva, ale napisze tutaj jeszcze raz:
Jesli mamy kiepskie warunki oswietleniowe, np lampka w domu, pozny wieczor, to aby zdjecie wyszlo prawidlowo naswietlone nalezy uzyc dluzszego czasu naswietlania, jesli ten czas jest zbyt dlugi, aby mozna go bylo utrzymac, wtedy mozna zwiekszyc ISO - czyli swiatloczulosc, Dzieki temu mozna uzyc krotszego czasu ekspozycji i nie poruszyc zdjecia. | |
Bardzo fajny artykuł. Ciesze się, że ktoś opisał wszystko po kolei a nie tak jak to ma miejsce na wielu forach na zapytanie każdy odpowiada poszukaj se na google :) Troche nie rozumiem tego z tym ISO :/
Skoro przy ISO 50 zdjęcia wychodzą najlepiej("Szumów brak, obraz jest czysty") to po co robić zdjęcia w innych zakresach czułości gdzie pojawiają sie szumy ???? | |
Kawał dobrej roboty, gratulacje i dzięki. | |
Bardzo dobry artykul, napisany fachowo, ale przystępnie. Myślę, że tego typu teksty powinny znajdować się w "czytelni", jako uzupenienie Konstruktywnych Krytyk... Ja osobiście po zakupie mojego aparatu (Sony H1) dużo zwdzięczam stronie dpreview, i poznanemu tam Alanowi A. Katzowi. Polecam użytkownikom H1, H2 i H5 jego "whitepaper": http://www.aakatz.com/whitepaper/ .... Kera, pozdrawiam... ;P | |
Malutka uwaga - w artykule wszystko od podstaw i nagle pojawia się tajemnicze słówko "GO". Ja domyślam sie już co oznacza, ale ... Chyba niepotrzebnie tak fachowo. | |
Nie ma za co - grunt by sie komuś przydał, jedna osoba, która skorzysta i czegoś się nauczy to już wystarczający podziękowanie;) Dziękuje za przeczytanie i komentarze, które zmotywują mnie być może do naskrobania jeszcze czegoś, o ile uznam, że będzie to warte przeczytania, lub pomocne.
Pozdrawiam | |
Miło Rex ze napisales ten artykuł bo jest to bardziej popularna forma niz podstawowe ksiazki
Komentarz Keramdonora bardzo cenny i wazny. | |
no tak kwestia jeszcze tego, na ile poruszenie może być widoczne, jeśli rozmawiamy o odbitkach 10 x 15 to nie ma o czym gadać. | |
redan, otóż to, czas minimalny, przy którym foci się z ręki jest względny, jednak 1/30 s. przy 50 mm to maksimum jakie może utrzymać większość doświadczonych fotografów (informacje na podstwie rozmów), aby mieć pewność, że zdjęcie wyjdzie ostre. Osobiście ciężko mi utrzymać coś poniżej 1/30, ale nie powiem - zdarzało mi się utrzymać ten czas przy 135 mm, jednak rzadko i nie stosowałbym go, gdybym nie mógł powtórzyć ujęcia, wolałbym niedoświetlić.
1/8 sekundy przy 70mm ?? O takich wyczynach jeszcze nie słyszałem, gratuluję opanowania! | |
Artykul na pewno potzrebny, szczegolnie w dobie cyfrowek robiacych wszystko 1000x lepiej... Irytuje mnie tylko powtarzane jak mantra (nie tylko przy okazji cyfrowek), ze najdluzszym czasem do focenia 'z reki' przy standardowej ogniskowej (fdajmy te 50-60 mm dla malego obrazka) jest 1/30 sek. A dlaczego akurat tyle? Mi lapy trzesa sie jak chca, a odkad pamietam na 1/8 sek. przy 70 mm i odrobinie skupienia pstrykniecie ostrej foty nie jest problemem. Moze zamiast aptekarskich receptur (1/30 i basta!) lepiej napisac o technice (oddeechu, chwycie, etc) fotografowania z lapy przy slabym swietle? | |
robertschab
jesli Cie interesuje moge opisac na czym to polega, ale mysle ze do czytelni to sie nie nadaje, jesli chcesz opisze Ci na priv. Jesli chcesz stwierdzic, na jakiej dziurze Twój obiektyw ostrzy najlepiej musialbys porobic testy. | |
"Jako ciekawostkę napiszę jeszcze, że olbrzymie wartości przysłony pogorszają jakość zdjęć ....takie ustawienie przysłony na którym zdjęcia wychodzą najostrzej, przeważnie punkt ten znajduje się gdzieś pomiędzy F8, a F16, lecz czasem również F5.6, lub wyższe od F16."
- czy ktos moglby bardziej rozwinac ten watek lub dac ciekawego linka do tej kwestii??? | |
M jak Manual...i życie stało się prostsze... ;D | |
tak to racja opanować manual ,,,uświadomi jak to się ma do rzeczywistości ,,,,mam lustrzankę cyfrową ale nie robię na tematycznych,,,mam manuala ,,,też robię i za niedługo będę wystawiał z niego fotki...artykuł naprawdę ciekawy,,,pozd | |
Keramodnor, dziękuje, że zwróciłeś uwagi na błędy, artykuł pisałem z głowy i jeśli chodzi o błędy słowne liczyłem na korektora, gdyż nie bylem w stanie wszystkich prześledzić, ale postaram się zaraz jeśli skorygować jeśli mam taką możliwość.
Co do niespójności typu, że migawka znajduje się czasem w obiektywie, że poruszenie również może być celowe, lub prześwietlenie może nastąpić również w innych przypadkach i.t.d. nie pisałem z prostej przyczyny. Poproszono mnie, aby artykuł był zjadliwy dla początkujących, a jego założenie to przedstawienie w prosty sposób podstawowych pojęć związanych z ustawieniami manualnymi. Jeśli zaczął bym rozpisywać się o rzeczach o których piszesz artykuł zrobiłby się długi i ciężki do przebrnięcia dla początkującego, który musiałby go cedzić z informacji praktycznie dla niego przydatnych. Trzeba było więc pójść na kompromis, aby forma nie przysłonila treści, a docelowa grupa odbiorców w prosty sposób wchłonęła informacje.
Pozdrawiam i jeszcze raz dzięki. | |
1. 1/125 to czas ekspozycji, a ekspozycja to ilość światła jaka dotrze do filmu. W tym miejscu pomyśl np. o śniegu lub fotografii w podczerwieni. O przysłonie tylko wspomnę.
2. Prześwietlenie nie oznacza białych plam. Można prześwietlić hałdę węgla uzyskując np. 50% szarości. Jednocześnie białe plamy (tzw. przepalenia) można uzyskać na zdjęciu końcowym (papier lub obrobiony plik) nawet w przypadku tzw. „prawidłowej” ekspozycji w aparacie. Trzeba też sobie zdawać sprawę, że tzw. prześwietlenie lub niedoświetlenie może być prawidłową ekspozycją (pod światło, śnieg, art.).
3. Poruszenie, samo w sobie, nie jest wadą. Szkoda, że na wstępie nie napisałeś, że artykuł odnosi się tylko do wycinka tematu związanego z fotografią, wyłącznie do oddania 'rzeczywistej rzeczywistości'.
4. "W praktyce poruszenie może znajdować się tylko na danym obiekcie, jeśli szybko się porusza, lub podobnie jak tu na całym kadrze jeśli nie jesteśmy w stanie powstrzymać drżenia rąk."
Nie jest to oczywiście prawdą, choćby z powodu istnienia pojęcia panoramowania. Wspomnę tylko o metodach szczelinowych.
5. Przysłona nie zawsze znajduje się w obiektywie.
6. "Im mniejszy jest otwór (większa cyferka) tym obszar ostrości będzie się powiększał, aż obejmie cały kadr."
To oczywiście nie jest prawda, bo maksymalna głębia ostrości (która oczywiście zależy jeszcze od samego ustawienia ostrości na konkretną odległość, inna dla np. 1 m, inna dla 100 m), a nie jakiś obszar ostrości, nie jest kadrem. To jest totalne pomylenie kilku pojęć w jednym zdaniu. Proszę uwzględnić hiperfokalną. Nawet, gdyby zapędzić się w poprawianie twierdzenia Autora, to i tak nic z tego, bo istnieje np. tilt. W fotografii sporo już zostało nazwane i dobrze jest posługiwać się prawidłowymi nazwami.
7. "przy większej ogniskowej"
Jakoś nie trawię takiego sformułowania. Chyba dłuższej ogniskowej.
8. "W świecie aparatów cyfrowych ISO można ustawiać manualnie"
W aparatach cyfrowych matryca ma np. 100ISO, a odchylenia ustawia się elektronicznie i uwzględniając wartość obrazu ma to więcej wspólnego z push i pull niż z czułością kliszy.
9. "Owszem zdarzali się szaleńcy, którzy podmieniali rolki w połowie, na inne"
Tylko dla rzetelności trzeba dodać, że są analogi trzysegmentowe, z kasetami, które można zmieniać w dowolnym momencie. Nie wiem też jaki problem jest z wymianą małoformatowej kliszy na inną.
10. "krótszej migawki"
Litości. Krótszego czasu migawki. To przecież nie jest rozmowa pod zdjęciem. Ktoś to czyta i ufa, że to jest artykuł w czytelni. ;-)
| |
Bardzo dobry artykuł szczególnie dla początkujących.Kiedyś czytało się Pękosławskiego.A może by tak jeszcze o kompozycji można byłoby prosić... | |
niby ,,wszystko" tu jest, ale jest to podane w wystarczająco niezjadliwej formie, aby szybko wrócić do trybu auto
przysłona nie jest obok ekspozycji tylko jest jedną z trzech rzeczy, które się na nią składają (czas naświetlania/czas ekspozycji, przysłona, czułość)
Nie wiem jak autor wymieniał rolki filmu w połowie, że nic mu nie wychodziło, ale nie jest szaleństwem strata jednej klatki z 36, bo tyle ta zabawa kosztuje, a mając wymienne średnioformatowe kasety nie traci się nic. Prawda jest taka że cyfrowe matryce tak jak filmy też mają tylko jedną ustaloną z góry światłoczułość (zależne od rozmiaru ziarna/wielkości pixela co jest niezmienne), a to sławienne manualne ustawianie ISO to tak jakby forsowanie każdej klatki z osobna. | |
Artykuł jest ok i oby takich więcej!
Mój szef wpajał mi to do głowy gdy pracowałem na canonie eos 1ds. Używałem zawsze funkci auto. Głupi byłem że tak robiłem bo gdy to wreszczie zrozumiałem funkcje auto wywalil bym z tego aparatu :) | |
Dobry i rzeczowy artykuł. Nie jeden dowie się czegoś nowego :) Pozdrawiam | |
_M, LOL a może lepszy byłby OM, jak Óstawienia Manualne ? :P | |
Rex, przeczytam później, ale tytuł świetny ;D | |
Rzeczowo i treściwie. Przyjemna lektura. Pozdrawiam :) | |
Treściwy i zjadliwy. Gratuluję. A gdzie te czasy gdy człek smigał ze światłomierzem Leningrad- 4 uwieszonym u szyii i aparatem w dłoni, zablokowana łazienka bo ciemnia.......... a teraz pixele, szumy i wirtualne obrazy na karcie. Świat stanął na głowie. I kto powiedział, że życie stało się prostrze. Pozdrawiam. | |
No! mi sie ten artykul na pewno przyda, nie rozumialam jak mi tlumaczyles :P Kiepski z ciebie nauczyciel, z artykulu wiecej kumam niz na zywo. | |
Bardzo fajny artykuł. Przyjemny w odbiorze, rzeczowy, miło się czyta :) | |
Mam już dwójkę dzieci i więcej nie chce!!!! :) | |
niech Ci Bozia w dzieciach wynagrodzi :D | |
gratulacje, tresciwy, zwarty i na temat | |
Dobry artykuł tłumaczący podstawy - bo przecież od podstaw trzeba zacząć, gdy się jest żółtodziobem :)
Ja dopiero zaczynam "gryżć" fotografie cyfrową i dla tego dziękuję za artykuł.
Pozdrawiam | |
Brawo, myślę, że taki artykuł był bardzo potrzebny:) | |
| |
